Deze zittingsdag hebben het Openbaar Ministerie (OM) en de verdediging zich uitgelaten over verzoeken die de verdediging tijdens de zitting van 21 mei 2021 heeft ingediend en over een aantal nieuwe verzoeken van de verdediging. Verder zijn door de rechtbank een aantal opmerkingen gemaakt over de al ingediende of nog in te dienen vorderingen tot schadevergoeding van nabestaanden.

Eerdere en nieuw verzoeken verdediging 

Tijdens de zitting van 21 mei 2021 heeft de verdediging nadere verzoeken aan de rechtbank voorgelegd en vandaag zijn nog een aantal nieuwe verzoeken gedaan. Veel van de verzoeken zien op stukken die de verdediging aanvullend zou willen krijgen. Het gaat dan bijvoorbeeld om een overzicht van alle wrakstukken met bijbehorende nummers en aan welk deel van de reconstructie van het MH17-vliegtuig die wrakstukken kunnen worden gekoppeld. Ook heeft de verdediging een verzoek gedaan dat verband houdt met een op internet verschenen filmpje waarin iemand anders dan de huidige verdachten volgens de verdediging zou stellen een rol te hebben in het neerstorten van vlucht MH17. De verdediging wil verder onder meer gebruik kunnen maken van dezelfde middelen en mogelijkheden die het OM heeft om zogenoemde visualisaties van tapgesprekken en ander (beeld)materiaal te maken.

Reactie OM

Het OM heeft een aantal verzoeken van de verdediging, zoals het inzien van bepaalde sectiefoto’s, al ingewilligd. Tegen toewijzing van de andere verzoeken heeft het OM zich verzet. Het OM meent dat een aantal verzoeken moet worden afgewezen, omdat die verzoeken eerder al zijn afgewezen en niets nieuws wordt toegevoegd. Ook vraagt het OM bij wat verzoeken om een nadere toelichting. Het benadrukt verder het belang van de voortgang en de afronding van het strafproces, dat wat het OM betreft vanwege de impact op de nabestaanden steeds zwaarder moet gaan wegen. Natuurlijk moet noodzakelijk onderzoek nog plaatsvinden, aldus het OM, maar het vraagt de rechtbank in dit stadium van het MH17-strafproces kritisch te zijn over de noodzaak van de verzoeken van de verdediging voor een goede en eerlijke waarheidsvinding. Het Rechtsbijstandsteam heeft zich bij dit laatste verzoek aangesloten.

Opmerkingen rechtbank over vorderingen tot schadevergoeding

De rechtbank heeft aangegeven welke informatie bij de vorderingen tot schadevergoeding moet worden verstrekt om die vorderingen goed te kunnen beoordelen en heeft een nadere vraag gesteld aan het Rechtsbijstandsteam.

Ontvangen betalingen van derden

Bij de vorderingen moet opgave worden gedaan van ontvangen betalingen van derden aan nabestaanden. Dat geldt niet alleen voor betalingen die bijvoorbeeld zijn ontvangen van de vliegtuigmaatschappij Malaysia Airlines, maar ook voor eventuele betaling van verzekeringsuitkeringen. Als betalingen van derden zijn ontvangen, is het belangrijk dat de verschillende componenten daarvan (zowel materiële als immateriële bedragen) tot uitdrukking worden gebracht.

Als het gaat om eventuele uitkeringen door verzekeringen, heeft de rechtbank het Rechtsbijstandsteam de vraag voorgelegd hoe uitgesloten kan worden dat verdachten, áls vorderingen worden toegewezen, zowel door nabestaanden zelf als door een verzekeraar zullen worden aangesproken voor toegewezen bedragen.

Procedures bij buitenlandse gerechten

Ook wordt de rechtbank graag geïnformeerd over eventuele procedures bij buitenlandse gerechten tussen nabestaanden en verdachten naar aanleiding van het neerstorten van vlucht MH17. De rechtbank zal bij de beoordeling van de vorderingen namelijk rekening moeten houden met al langer lopende of al afgeronde rechtszaken tot schadevergoeding in andere landen. De rechtbank verneemt daarom graag, als sprake is van een buitenlandse procedure: de datum van het aanhangig maken daarvan, de vordering in die procedure, tegen wie de vordering in die procedure is gericht en de stand van zaken of de afloop van die procedure. Als in die procedure al een eindbeslissing is gegeven, zou de rechtbank graag weten welke bedragen zijn toegewezen en voor welk soort schade. Verder is van belang of die bedragen werkelijk zijn voldaan of niet. Ten slotte of nog rechtsmiddelen openstaan tegen die beslissing van de buitenlandse rechter. Als er een buitenlandse eindbeslissing is, vraagt de rechtbank die beslissing als afschrift bij de vordering tot schadevergoeding over te leggen.

Schriftelijke ronde over vorderingen tot schadevergoeding

Op 3 juni 2021 heeft de verdediging schriftelijk gereageerd op de inmiddels ingediende vorderingen tot schadevergoeding. Het Rechtsbijstandsteam heeft vandaag de vraag opgeworpen of de schriftelijke reactie van de verdediging niet te beperkt is, omdat daarin niet op alle aspecten van die vorderingen lijkt te zijn gereageerd. Daarop heeft de verdediging aangegeven dat een misverstand lijkt te bestaan over hoe haar schriftelijke reactie moet worden opgevat. Afgesproken is dat de verdediging aan het Rechtsbijstandsteam (schriftelijk) nader zal toelichten over welke aspecten van de vorderingen nog discussie bestaat. De uitkomst daarvan kan het Rechtsbijstandsteam meenemen in haar eigen schriftelijke reactie die uiterlijk op 2 juli aanstaande bij de rechtbank moet zijn ingediend.  

Eerder verzoek Rechtsbijstandsteam over foto’s

Het Rechtsbijstandsteam heeft bij brief van 16 juni 2021 verzocht om foto’s, onder meer zoals die van de reconstructie van het MH17-vliegtuig door de rechtbank zijn gemaakt voorafgaand aan de schouw, aan de nabestaanden die dat willen te mogen verstrekken. De rechtbank heeft dat verzoek toegewezen.

Verdere planning

Op 8 juli 2021 om 13:30 uur zal de rechtbank beslissingen nemen op de nog openstaande verzoeken van de verdediging. Verder zal de rechtbank dan reageren op de tegen die tijd afgeronde schriftelijke uitwisseling van standpunten van de verdediging, het OM en het Rechtsbijstandsteam over de vorderingen tot schadevergoeding van de nabestaanden.

Daarna is dit zittingsblok tot een einde gekomen en zal in september 2021 het woord worden gegeven aan nabestaanden.

Kijk hier de livestreambeelden terug van de zitting:
Livestream 24 juni 2021 deel 1
Livestream 24 juni 2021 deel 2