Vandaag is de inhoudelijk behandeling van het strafproces MH17 van start gegaan. Op deze eerste dag is onder meer gesproken over de stand van zaken van het onderzoek bij de rechter-commissaris en is kort teruggeblikt op de schouw. Ook heeft de rechtbank een inleiding gegeven op de bespreking van het dossier de komende dagen.

Nader onderzoek rechter-commissaris

De rechter-commissaris heeft voor deze zitting weer schriftelijk aangegeven hoe het staat met het nog te verrichten onderzoek. Dat onderzoek is nog niet geheel afgerond.

De rechter-commissaris heeft laten weten dat zij (uitgebreide) verzoeken heeft ingediend bij de autoriteiten van de Verenigde Staten van Amerika voor het beschikbaar stellen of inzien van satellietbeelden, al dan niet onder bepaalde voorwaarden. Het gaat om satellietbeelden van een lancering op 17 juli 2014 van een (BUK-)raket vanuit een locatie ten zuiden van Snizhne, welke satellietbeelden kennelijk bij de Amerikaanse autoriteiten beschikbaar zijn. Die autoriteiten hebben verwezen naar een eerder door hen opgesteld memorandum uit 2016 en hebben laten weten vanwege ‘the obligation to protect intelligence sources and methods’ geen aanvullende informatie te kunnen verschaffen. De rechter-commissaris ziet in redelijkheid geen mogelijkheid meer verder uitvoering te geven aan de opdracht van de rechtbank om de satellietbeelden op te vragen of bepaalde gegevens daaromtrent in te zien en te beoordelen.

Beeldverslag en foto’s schouw

De uitvoering van de schouw op 26 mei 2021 heeft plaats kunnen vinden zoals gepland. Van die schouw is een beeldverslag en van wrakstukken zijn foto’s gemaakt die onderdeel uitmaken van het (belastende of ontlastende) bewijs.

Stukken voegen in dossier 

Het Openbaar Ministerie heeft verzocht stukken aan het dossier toe te voegen. De verdediging heeft zich tegen het voegen van een aantal van deze stukken verzet omdat die niet neutraal of objectief zouden zijn. De rechtbank heeft beslist dat deze stukken wel zullen worden toegevoegd aan het dossier. Het gaat namelijk om zogenaamde visualisaties van (in een door het Openbaar Ministerie gekozen vorm bijeen gebrachte) stukken die zich al in het dossier bevinden. Ook in het toevoegen van een overzicht van inzageverzoeken ziet de rechtbank geen belemmering, omdat dat overzicht alleen informerend van aard is en geen bewijs vormt. 

Vorderingen tot schadevergoeding nabestaanden

Op dit moment zijn namens 299 nabestaanden vorderingen tot schadevergoeding ingediend. De rechtbank heeft termijnen bepaald waarop de verdediging, het Openbaar Ministerie en het Rechtsbijstandsteam zich schriftelijk over die vorderingen uit kunnen laten. Die vorderingen zouden verder besproken kunnen worden in het zittingsblok van september 2021, als de nabestaanden die dat willen ook hun spreekrecht kunnen uitoefenen. 

Inleiding inhoudelijke behandeling

De rechtbank heeft toegelicht hoe de bespreking van de stukken in het procesdossier er de komende dagen uit zal komen te zien.

Bij de bespreking van de stukken is de rechtbank gebonden aan de verwijten die het Openbaar Ministerie de verdachten maakt (de tenlastegelegde feiten). De rechtbank zal uiteindelijk moeten beslissen of de verdachten zich aan deze feiten schuldig hebben gemaakt. Daarbij zal zij de volgende vragen moeten beantwoorden:

  • Is vlucht MH17 neergeschoten met een BUK- raket?
  • Is een BUK-raket afgevuurd vanaf een landbouwveld nabij Pervomaiskyi?
  • Hebben de(ze) verdachten daarbij een rol gehad?

De stukken die zien op deze vragen, zal de rechtbank in hoofdlijnen en op een neutrale manier bespreken. Dat betekent dat zij de korte inhoud van die stukken mee zal delen. Waar de rechtbank conclusies of aannames bespreekt, gaat het om conclusies en aannames van het onderzoeksteam in de uitvoering van het opsporingsonderzoek. De rechtbank zal daarbij niet vertellen of zij die conclusies deelt en of zij onderzoeksbevindingen in het voordeel of in het nadeel van de verdachten vindt wegen. Dat is te zijner tijd in het vonnis te lezen.

Morgen

De rechtbank heeft de zitting onderbroken tot morgenochtend 10:00 uur. Dan zullen de stukken in het dossier die zien op de vraag of vlucht MH17 is neergeschoten met een BUK-raket worden besproken. Mogelijk kan morgen ook al een begin worden gemaakt met het bespreken van de vraag naar de afvuurlocatie.

Kijk hier de livestreambeelden terug van de zitting:
Livestream 7 juni 2021 deel 1 
Livestream 7 juni 2021 deel 2