De rechtbank is vandaag verdergegaan met het bespreken van de stukken in het strafdossier die gaan over de tweede door de rechtbank te beantwoorden vraag.

Vraag 2: Is een BUK-raket afgevuurd vanaf een landbouwveld nabij Pervomaiskyi?

Hoofdscenario: de BUK-raket is afgevuurd vanaf een landbouwveld nabij Pervomaiskyi

De rechtbank heeft de stukken in het dossier besproken die het onderzoeksteam hebben gebracht tot de conclusie dat de vermeende BUK-raket vanaf dit landbouwveld is afgevuurd.

De rechtbank heeft allereerst benoemd op welke wijze het afvuren van een BUK-raket vanaf een bijbehorende BUK-Telar in de omgeving kan worden waargenomen: bij het lanceren zal een steekvlam te zien zijn, een harde knal kan gehoord worden en een verticaal rookspoor kan onstaan dat zichtbaar zal zijn in de lucht. Het dossier bevat twintig getuigenverklaringen met betrekking tot waarnemingen die volgens het onderzoeksteam wijzen op een raketlancering vanuit de omgeving van Snizhne, Torez en Pervomaiske. De rechtbank heeft met name stilgestaan bij drie getuigen die verklaren dat zij vlakbij een raketlancering vanaf een landbouwveld nabij het dorp Pervomaiskyi waren. Vervolgens heeft de rechtbank een aantal foto’s van een rookspoor besproken die door getuigen op 17 juli 2014 rondom het tijdstip van het neerstorten van vlucht MH-17 zijn gemaakt. De rechtbank heeft ook stil gestaan bij een vergelijking van satellietbeelden van 16 juli 2014 en 20 en 21 juli 2014 door het onderzoeksteam en andere organisaties. Volgens het onderzoeksteam is het landbouwveld nabij Pervomaiskyi een bruikbare  locatie voor het lanceren van een BUK -raket en wordt voldaan aan drie andere belangrijke voorwaarden: de positie was in handen van de separatisten, de positie was bewaakt en er kon dekking worden gezocht. De rechtbank vermeldt dat ook een video is veiliggesteld vanaf de blog ukraine@war. Daarop is volgens het onderzoeksteam te zien dat een BUK-Telar op 17 juli 2014 tussen 13:00 en 14:00 uur vanuit Snizhne zuidwaarts rijdt in de richting van Pervomaiske en Pervomaiskyi. Het onderzoeksteam ziet verder bevestiging in zijn vermoeden dat het landbouwveld bij Pervomaiskyi de daadwerkelijke afvuurlocatie is, in afgeluisterde telefoongesprekken en een chatgesprek. In dat chatgesprek geeft een van de deelnemers aan het gesprek aan dat hij erbij was toen MH17 werd neergeschoten. Zendmastgegevens plaatsen zijn telefoon op 17 juli 2014 rondom het tijdstip van het neergaan van MH17 in de nabijheid van het veld bij Pervomaiskyi.

Alternatieve locaties

Amvrosiivka wordt in dit verband door twee getuigen genoemd. Deze locatie wordt door het onderzoeksteam verworpen, omdat deze plek – gelet op de reikwijdte van de BUK-raket – op te grote afstand zou liggen van het punt waar vlucht MH17 van de radar verdween en er ook overigens niets zou zijn dat deze locatie aanwijst.

Er zijn aanwijzingen die duiden op Zaroshchenske als afvuurlocatie. Deze locatie valt binnen de berekeningen van het afvuurgebied aan de hand van het schadebeeld door Almaz Antay, wordt door een getuige genoemd en er zouden satellietbeelden zijn die BUK-raketinstallaties laten zien in een veld bij Zaroshchenske op 17 juli. De rechtbank heeft het onderzoek besproken dat naar deze aanwijzingen zijn gedaan en aangegeven op grond van welke bevindingen het onderzoeksteam deze alternatieven heeft verworpen.

Berekening van het afvuurgebied door deskundigen

Het dossier bevat het verslag van deskundigen van NLR (Nederlands Lucht en Ruimtevaartcentrum), van het Belgische RMA (Royal Military Academy) en van het Russische Almaz Antey. De deskundigen van alle drie de organisaties hebben aan de hand van een deel van de schade op de wrakstukken van de MH17  berekend vanuit welk gebied die BUK-raket zou moeten zijn afgevuurd om deze schade te veroorzaken. De rechtbank heeft een toelichting gegeven op de uitgangspunten en de werkwijze van ieder van deze organisaties en aangegeven op welk gebied ze uitkomen. Ook is aangegeven wat de belangrijkste punten zijn waarop tussen de deskundigen overeenstemming bestaat en op welke punten zij van mening verschillen.

Overig onderzoek

De rechtbank vermeldt het onderzoek dat door het onderzoeksteam is verricht naar aanleiding van de melding van het Ministerie van Defensie van de Russische federatie dat de BUK-raket die vlucht MH 17 zou hebben neergehaald, in 1986 zou zijn geleverd aan een luchtverdedigingseenheid die na 1991 onderdeel is gaan uitmaken van de Oekraïense krijgsmacht.  Ook is onderzoek gedaan naar de verklaring van Almaz Antay dat zij sinds 1999 geen 9M38M1 raketten meer zouden hebben geproduceerd.

Vraag 3: hebben de verdachten daarbij een rol?

De rechtbank heeft vandaag een aanvang gemaakt met het bespreken van de stukken die betrekking hebben op de rol van de verschillende verdachten daarin mogelijk hebben gespeeld. Deze bespreking zal in het resumé van morgen, als alle stukken met betrekking tot deze vraag zijn besproken, worden opgenomen.

Morgen

De rechtbank heeft de zitting onderbroken tot morgenochtend 10:00 uur. Dan zal verder worden gegaan met het bespreken van de stukken die zien op de mogelijke betrokkenheid van de verdachten.

Kijk hier de livestreambeelden terug van de zitting:
Livestream 9 juni 2021 deel 1
Livestream 9 juni 2021 deel 2
Livestream 9 juni 2021 deel 3
Livestream 9 juni 2021 deel 4
Livestream 9 juni 2021 deel 5